Een relatie van liefde en wetenschap

We zijn alweer aangekomen bij de Valentijnsperiode en dus vond ik het gepast om eens te kijken wat de romantiek allemaal teweeg heeft gebracht in de wetenschap, wat waren de vurigste harten die de wetenschap voortstuwden?
We zullen samen terugkijken naar een aantal koppels, zowel menselijk als niet menselijk, die niet alleen door liefde maar ook door intelligentie met elkaar verbonden zijn of waren.

Pierre en Marie Curie

Van alle relaties is deze toch het bekendste in de wetenschap. Marie curie was een Poolse vrouw die, als een van de eerste vrouwen, werd toegelaten op de prestigieuze Sorbonne universiteit, waar ze wiskunde en natuurkunde studeerde. Al van het begin van haar wetenschappelijke carrière werkte ze nauw samen met de Franse Pierre Curie, die gespecialiseerd was in kristallografie. Dit was belangrijk voor Marie haar onderzoek omdat dit ook het isoleren van elementen betreft. Samen deden ze baanbrekend onderzoek naar uranium en polonium dat leidde tot de ontdekking van spontane straling. Een ontdekking die destijds de wetenschappelijke wereld volledig op zijn kop zette. Marie, Pierre en een derde professor, Henri Becquerel, werden hier dan ook voor bekroond met de Nobelprijs in de natuurkunde in 1903. Marie was destijds de eerste vrouw die de Nobelprijs in de natuurkunde mocht ontvangen. Helaas kent het verhaal geen mooi einde. Pierre stierf op 47-jarige leeftijd tragisch ten gevolge van een auto-ongeluk. Hoewel Marie vreselijk bedroefd was, besloot ze in naam van haar gestorven man hun onderzoek voort te zetten. Dit deed ze overigens erg succesvol. In 1911 won ze wederom de Nobelprijs, deze keer niet in de fysica, maar in de scheikunde. Ze was zo de eerste persoon ooit die een Nobelprijs in 2 verschillende vakken won, enkel Linus Pauling slaagde hier na haar in door zowel de Nobelprijs in de scheikunde als voor de vrede te winnen. Marie Curie bleef actief in de wetenschap en nam zelfs deel aan enkele van de befaamde solvay conventies, waar bijvoorbeeld ook Einstein, Bohr en Planck aanwezig waren. Marie stierf uiteindelijk in 1934 door de gevolgen van stralingsvergiftiging, opgelopen tijdens haar onderzoek.

May Britt en Edvard Moser

Het volgende koppel komt uit Scandinavië. May Britt en Edvard Moser zijn Noorse neurowetenschappers die onderzoek doen naar het mechanisme in onze hersenen waarmee we ons oriënteren. De twee ontmoeten elkaar tijdens hun studies aan de universiteit van Oslo en zijn op slag verliefd. Nadat ze hun studies in de psychologie hebben afgerond, beginnen ze samen onderzoek te doen. In hun onderzoek hielden ze zich vooral bezig met ratten. Deze ratten kregen elektrodes waarmee ze bestudeerden hoe de hersencellen worden geactiveerd in de prefrontale cortex. Hun doorbraak kwam er toen ze doorkregen dat deze cellen zich in een vast zeshoekig patroon organiseren. Dit patroon is het meest efficiënt voor communicatie tussen meerdere cellen. Samen met een andere wetenschapper, O’Keefe, die voorgaand belangrijk werk had geleverd, kregen ze in 2011 samen de Nobelprijs in de geneeskunde. Na hun Nobelprijs richtte ze het Kavli Instituut voor Neurowetenschap op. Dit instituut is ondertussen een toonaangevende en gerespecteerde onderzoeksinstelling in de wetenschappelijke wereld. Ze leven nog steeds en zetten hun onderzoek ondertussen voort in het eerder vermelde Kavli Instituut tot op de dag van vandaag. We wensen hun nog veel liefde en geluk.

Hubble en Webb

De lijst van wetenschappelijk is zeker interessant, maar laten we ons niet beperken tot enkel menselijke relaties. Waarschijnlijk is dit koppeltje bij Descartes het allerbekendste. De Hubble ruimtetelescoop, gelanceerd 1990, was destijds NASA’s paradepaardje die prachtige foto’s in het optisch spectrum produceerde. Veel van de iconische foto’s die ons allen tot de sterrenkunde hebben getrokken komen van Hubble. In 2004 kondigde NASA aan dat ze zouden stoppen met het onderhouden van de telescoop omdat ze zich wilden focussen op bemande maan- en mars missies. Voordien waren er meerdere herstel missies om, onder andere, de hoofdspiegel te vervangen. Tot op heden is Hubble nog actief maar is zijn apparatuur na meer dan 20 jaar achterhaald. Gelukkig is Hubble’s partner, de James Webb Space Telescope, net zo modern als Hubble achterhaald is. Eind 2021 was de hele astronomische wereld vol spanning toen JWST, aan boord van een Europese Ariane 5 raket, richting het 2^e lagrangepunt de ruimte werd ingeschoten. Anders dan de Hubble, gaat Webb observeren in het infrarode deel van het spectrum, wat tot voordien niet erg goed verkend was. Op die manier vormen ze samen het perfecte romantische koppel. De manier waarop ze elkaar aanvullen is werkelijk hartverwarmend. JWST is nu al een kleine drie jaar bezig, heeft al beeldschone foto’s gemaakt en we hopen natuurlijk dat hij nog lang doorgaat. Voor Hubble ziet de toekomst er iets minder rooskleurig uit. NASA verwacht op het moment de telescoop tot 2035 de telescoop operationeel te houden. Laten we hopen dat het nog 10 mooie jaren mogen worden voor ons koppeltje.

Johannes Kepler en Tycho Brahe

Voor deze laatste bromance duiken we wat verder de geschiedenis in. We bevinden ons ergens rond het jaar 1600 wanneer Kepler bezig is met zijn onderzoek naar de bouw van ons zonnestelsel. Tycho Brahe was destijds de beste waarnemer ter wereld. Hij had al meerdere sterren ontdekt en baanbrekende waarnemingen van kometen gedaan. Kepler was meer bekend vanwege zijn expertise in de wiskunde en optica. Het lot bracht deze twee wetenschappers samen in Praag rond 1600, waar Brahe en Kepler elkaar ontmoetten en meteen begonnen samen te werken. Voor Kepler waren Brahe’s gegevens van onschatbare waarden. Ze waren cruciaal om zijn drie wetten op te stellen, die we tot vandaag nog steeds gebruiken. Samen vormden ze een compleet en niet te stoppen duo en hebben ze de astronomische wereld volledig op zijn kop gezet.

Conclusie

Ik denk dat we veilig kunnen besluiten dat we toch wel wat te danken hebben aan de liefde. Of het nu broederliefde of romantische liefde is maakt niet veel uit. Wie weet zit er in jouw wetenschappelijke toekomst ook een vleugje romantiek verweven 😉