Regelmatig zijn er aan de hemel vallende sterren te zien, en het volksgebruik zegt dat je dan een wens mag doen. Heden weten we dat deze vallende sterren eigenlijk stofjes en brokstukjes zijn die vanuit de ruimte in de atmosfeer duiken. Door hun hoge snelheid en door de wrijving verbrandt dit ruimtepuin en zien we dit verschijnsel als een heldere lichtstreep aan de hemel, een meteoor. Meteoren verschijnen op hoogten van meer dan 50 km boven het aardoppervlak. Meestal branden ze volledig op, maar soms zijn ze zodanig stevig, compact steenachtig of van ijzer-nikkel, en kan er iets van overblijven en kan het restant het aardoppervlak bereiken en kan je zo een meteoriet vinden.
Op woensdagavond verscheen er een heldere vuurbol boven België. Om 21h14m dook het ruimtebrokje zowat van noord naar zuid en gloeide zodanig op dat het licht schaduwen kon werpen en de helderheid is geschat op -8!
Na een eerste voorzichtige evaluatie van de binnengekomen waarnemingen en vooral adhv foto’s gemaakt met All-Sky-camera’s stelt dat het opgloeien begon op een hoogte van 138 km, ten noorden van Utrecht. Het bewoog zich dan pal boven Antwerpen om ten zuiden van Cambrai in Noord Frankrijk te doven op een hoogte van 87 km. De snelheid bij het beginpunt bedroeg 65 km/s doen vermoeden dat het object van interstellaire oorsprong is, kortweg van héél ver. Verschillende waarnemingsposten in België en Nederland hebben deze spectaculaire vuurbol ook met speciale All-Sky-camera’s gefotografeerd.
Ook de radioreflectie veroorzaakt door deze vuurbol werd met het BRAMS meteoren-radiodetectie-systeem dat op het dak van de Cosmodrome opgesteld staat vastgelegd. Sinds enkele jaren werken we samen met het BIRA in het BRAMS-project. Op het dak staat een vaste Yagi-antenne opgesteld met bijhorende ontvanger dat naar een radiobaken luistert in Dourbes, in het zuiden van België. Het baken zendt een constante fluittoon uit. Normaal kunnen we dit baken, dat op meer dan 100 km afstand staat, niet horen omdat het bereik niet ver reikt. Het is vergelijkbaar met een vrije radio of CB. De zender zendt uit naar boven alsook horizontaal vanaf de positie van de zender, maar Genk ligt vanuit Dourbes gezien onder de uitzendhorizon. Als er aan de hemel een meteoor verschijnt dan kan deze een electro-magnetische spiegel veroorzaken waardoor het signaal dat vanuit Dourbes ook naar boven uitzendt erop weerkaatst zodat we deze reflectie kunnen ontvangen.
Meestal heeft deze reflectie een korte levensduur van slechts 1 sec tot 1 minuut; maar deze vuurbol produceerde een signaalreflectie van, zeer uitzonderlijk, bijna 6 minuten! Er was zelfs een rapport van een collega-volkssterrenwacht, die, van zodra hij merkte dat zijn ontvanger een meer dan normale fluittoon aanhield, ging hij meteen naar buiten om te zien wat er aan de hemel gebeurde, en zag nog enkele minuten lang het nalichtend spoor!
Dit detectiebeeld of spectrogram van de BRAMS-installatie op de Cosmodrome; in de X-as loopt de tijd en in de Y-as hebben we, laat ons zeggen de referentiefrequentie. Onder perfecte omstandigheden zou deze moeten liggen op 1000 Hz (of 1 KHz) maar in de praktijk kan deze door de omgevingstemperatuur, waar de ontvanger staat hoger liggen. In ons spectrogram lag deze op 1139 Hz (mag 200 Hz afwijken). Gewoonlijk is een meteoordetectie zeer kortstondig en zien we een verticale streep al dan niet duidelijk of vaag afhankelijk de omstandigheden van de meteoorverschijning. De schuine S-vormige lijnen worden veroorzaakt door de signaalreflectie op de romp en vleugels van passerende vliegtuigen. Regelmatig zien we ook een soort ”wolk” achter deze signaalpiek, veroorzaakt door de levensduur (soms tot meer dan 1 minuut) van de zogenaamde elektromagnetische spiegel veroorzaakt door de meteoor. Visueel kan deze wolk overeenkomen met een heldere meteoor met een nalichtend spoor. Het bijzondere van de vuurbol is dat de “wolk” meer dan 5 minuten gedetecteerd werd en zelfs meer dan 4 minuten hoorbaar in een “.wav-bestand”, dat is omgezet in een filmpje. Een vuurbol die gerust een supervuurbol mag genoemd worden!
Seppe Canonaco
0 reacties